Phố là gì?

Miền Nam trước năm 1975 không có thành phố, đường phố, khu phố, phố phường…mà chỉ có phố chợ, dãy phố. Ở xã hội tự do, chợ là do tư nhân xây cất và thu “hoa chi”. Hoa chi là một loại thuế “chỗ ngồi bán”, có bán thì có đóng không thì thôi và thuế cũng không cao lắm. Chủ chợ thường là người giàu có (đương nhiên) hoặc có thế lực ở địa phương. Tỉ dụ như chợ Thầy Phó ở Trà Vinh do ông Tống Hữu Định, Phó cai tổng bỏ tiền và đất nhà ra cất. Ông Định cũng là một trong những người đi đầu trong việc xây nền sân khấu cải lương của miền Nam. Dân chúng trong vùng vì yêu kính ông (hay ngán vì ông có quyền thế!) nên gọi ông là Thầy, ông lại là Phó Cai tổng nên gọi là Thầy Phó. Dân miền Nam hay kiêng gọi thẳng “tên tộc” của những người có chức quyền, hay người đáng kính. Vì vậy, tên chợ chánh thức là Hựu Thành, vì nằm trong xã Hựu Thành quận Trà Ôn, nhưng dân chúng vẫn gọi là chợ Thầy Phó để nhớ ông Định. Trường hợp chợ Sài Gòn Mới (nay gọi là chợ Bến Thành) cũng vậy. Chợ do ông Hứa Bổn Hòa mà ta quen gọi là Hui Bòn Hỏa, Chú Hỏa mua vũng sình Borresse rồi cất lên năm 1912 khánh thành năm 1914.

Đọc thêm...